چالش های محیطی مرتبط و نگرش های مدیریتی حاکم بر نهاد جهاد دانشگاهی در یک دهه گذشته باعث فترت و افول حوزه فرهنگی این نهاد شده است، به گونه ای که امروزه از سوی دو گروه توسعه که هیچ، وجود واقعی (نه فرمالیته) این حوزه، با علامت سوال مواجه شده است. آیا بقای مقبول(حداقلی) یا همراه با توسعه(حداکثری) حوزه فرهنگی در شرایط فعلی ممکن است؟ آیا بقای مقبول یا همراه با توسعه حوزه فرهنگی مطلوب است؟
گروهی از دوستداران این حوزه معتقدند مرگ با عزت بهتر است از حیات با ذلت و گروهی از مخالفان و منتقدان این حوزه(در برون و درون) همین جسم نحیف را نیز بر نمی تابند و میخواهند برای مرگ آن سور یا سوگ برپا کنند. البته در هر دو گروه دو دیدگاه وجود دارد:
الف: جهاد دانشگاهی منهای حوزه فرهنگی باقی خواهد ماند (با دو سویه، گروهی که معتقدند اوضاع بهتر خواهد شد و گروهی که معتقدند جهاد در خوش بینانه ترین وضعیت (مدیریت توانمند و کارآ) به سازمانی پژوهشی و آموزشی موفق و خوشنامی تبدیل خواهد شد.)
ب: جهاد دانشگاهی بدون حوزه فرهنگی در کوتاه مدت یا میان مدت از بین خواهد رفت و در بهترین حالت به زیرمجموعه وزارت علوم یا معاونت علمی دولت منتقل میشود.(سرنوشت بودجه جهاد دانشگاهی در لایحه 99 به شدت تقویت کننده این پیش بینی است)
نگارنده با این باور که حفظ و توسعه حوزه فرهنگی ممکن و مطلوب و فراتر از آن ضروری برای حفظ وتوسعه کل جهاد دانشگاهی است، براهینی را در زیر ارائه می کند و از تمامی دوستداران جهاد دانشگاهی درخواست دارد با بیان نظرات له یا علیه به تنقیح و تقویت این متن یاری رسانند. امید که با توجه و ارائه نظرات شما دوستان، متن تکمیل شده به تصمیم و انتخابی بهتر کمک کند و نشود که صاحب اختیاران امروز جهاد در این مقطع تاریخی با به مسلخ بردن حوزه فرهنگی بر سر شاخ بنشینند و بن این نهاد را ببرند.
و اما دلایل اینجانب:
1.حوزه فرهنگی ثروت آفرین است:
علیرغم تصور ما که گمان میکنیم این حوزه فقط درآمدهای جهاد را مصرف کرده و هیچ عایدی دیگری ندارد، نگارنده مدعی است که:
الف: حوزه فرهنگی بر سرمایه انسانی جهاد می افزاید: حضور صمیمانه حوزه فرهنگی در دانشگاه ها و تعامل گرم آن با دانشجویان سبب جذب نخبگان بوده و هست. امروزه رویش های انسانی جهاد دانشگاهی در حوزه های مختلف منشا برکات و ثروت آفرینی برای این نهاد بوده است.
ب: سرمایه اجتماعی جهاد دانشگاهی مرهون حوزه فرهنگی است. نقش سرمایه اجتماعی در پیشبرد اهداف توسعه ای جهاد دانشگاهی بدیهی است. شرط لازم برای حیات و توسعه نهاد عمومی جهاد دانشگاهی که فاقد کارویژه حاکمیتی است، برقراری تعاملات با دولت(درمعنای عام)، بخش خصوصی ونهادهای مدنی و مردم میباشد. حجم و عمق برقراری تعامل وابستگی مستقیم به میزان سرمایه اجتماعی جهاد دانشگاهی دارد. فعالیت حوزه فرهنگی جهاد دانشگاهی نقشی اساسی در افزایش سرمایه اجتماعی جهاد ایفا می کند.
ج. فعالیت های حوزه فرهنگی بر سرمایه فکری این نهاد می افزاید. به طور ویژه تجارب، دانش و داده های تولید شده در این حوزه به توانمندتر شدن فکری نهاد جهاد دانشگاهی مدد میرساند و این نهاد میتواند با سرمایه فکری بیشتری برای توسعه خود اقدام کمد.
د. حوزه فرهنگی بر سرمایه فیزیکی جهاد دانشگاهی افزوده است. حضور فیزیکی جهاد دانشگاهی در مکان استراتژیکی مانند دانشگاه آن هم دانشگاه های مادر سرمایه مغفولی است که مرهون وجود فعالیت های فرهنگی است.
ه. حوزه فرهنگی (بالفعل و بالقوه) و (مستقیم و غیرمستقیم) آورده مالی داشته و دارد و تجارب درونی در حوزه های مختلف و بیرونی نشانگر آن است که میتواند حوزه فرهنگی با تکیه بر توانمندی های داخلی ادامه حیات اقتصادی داشته باشد.
2. حوزه فرهنگی هویت بخش است:
فلسفه وجودی نهاد جهاد دانشگاهی که منبعث از انقلاب فرهنگی و آمال فرهنگی رویداد انقلاب اسلامی است، بیشترین و به باور نگارنده اصلی ترین و شاید تنها تجلی خود را در حوزه فرهنگی دارد و جهاد دانشگاهی منهای حوزه فرهنگی به یک سازمان درجه چندم علمی آموزشی(در خوشبینانه ترین حالت) تبدیل خواهد شد و مدیران جهاد دانشگاهی با انتخاب نسبت خود با حوزه فرهنگی در واقع انتخاب می کنند که آیا میخواهند جهاد دانشگاهی یک نهاد انقلابی که به تعبیر رهبر معظم انقلاب اسلامی ستون این نظام است باقی بماند یا به یک سازمان علمی آموزشی در تراز سایر سازمان های موجود تبدیل شود.
3. حوزه فرهنگی انسجام آفرین است:
در محیط پویا، متغیر و پرتلاطم جوامع امروزی، یکی از شروط رسیدن به مقاصد سازمانی برخورداری از انسجام درونی است. انسجام درونی مشروط به تمهیدات شناختی و عاطفی است و حوزه فرهنگی بالفعل و بالقوه توانایی فراوانی برای برقراری ادراکات و عواطف مشترک در درون سازمان دارد.
حوزه ,فرهنگی ,جهاد ,دانشگاهی ,نهاد ,سرمایه ,حوزه فرهنگی ,جهاد دانشگاهی ,سرمایه اجتماعی ,نهاد جهاد ,اجتماعی جهاد ,حوزه فرهنگی بالفعل ,جهاد دانشگ? منبع
درباره این سایت