در کلیات لایحه بودجه دو سالانه‌ی 1399 و 1400، سازمان برنامه و بودجه ایده‌ی مناسبی در تقسیم‌بندی دستگاه‌ها به دستگاه ت‌گذار و دستگاه مجری مطرح و دنبال کرده است. بر طبق گفته‌ی رئیس محترم سازمان برنامه و بودجه کشور، در روال موجود بودجه، بیش از هزار دستگاه و ردیف در بودجه سال جاری و همچنین 9 هزار برنامه ردیف برای آنها وجود دارد، ولی براساس برنامه‌محوری، که به ترتیب در ارتباط به امور، فصول، برنامه، طرح و پروژه‌ی تعریف شده مورد بررسی قرار می‌گیرند، دستگاه‌ها به دو دسته‌ی ت‌گذار و مجری تقسیم می‌شوند و رابطه ای سه‌جانبه میان دستگاه ت‌گذار، مجری و سازمان برنامه و بودجه کشور برقرار میشود و دستگاه‌ها با توجه به عملکرد اجرای برنامه‌ها و وظایف محوله اعتبار دریافت خواهند کرد.
طبق تعریف، دستگاه ت‌گذار دستگاهی است که از طرف سازمان برنامه و بودجه کشور مشخص شده و تنظیم برنامه‌های بخشی، راهبری، هماهنگی، نظارت و پاسخگویی به مراجع ذیصلاح را برعهده دارد و دستگاه مجری دستگاه اجرایی است که براساس قانون، وظیفه اجرای برنامه‌های مورد توافق سازمان و دستگاه ت‌گذار را برعهده دارد.
در این مدل که در راستای بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد تلقی میشود دستگاه‌های مجری براساس شرح وظایف مصوب، اسناد بالادستی، تهای ابلاغی و برنامه‌های پنج‌ساله محصول یا خدمتی را در قالب یک یا چند فعالیت ارائه می‌دهند.
طبق دستورالعمل اجرایی بودجه باید سند اجرایی تهیه میشود که حاوی برنامه‌های اجرایی، درآمدها، اعتبارات هزینه‌ای و تملک دارایی سرمایه‌ای، خروجی‌ها (حاصل از فعالیت یا طرح)، سنجه عملکرد و پیش‌بینی قیمت تمام‌شده، خروجی‌ها برمبنای بودجه‌ریزی بر عملکرد، است و با تفاهم سه‌جانبه میان سازمان برنامه و بودجه دستگاه ت‌گذار و دستگاه مجری به تصویب هیات وزیران می‌رسد و به مجلس ارائه میشود. طبق دستورالعمل تهیه و تنظیم سند اجرایی بودجه سال 1399، تعداد 62 دستگاه به عنوان دستگاه ت‌گذار تعیین شده‌اند.
جهاددانشگاهی به عنوان یکی از دستگاه‌هایی که از بودجه سالیانه برخوردار است یا باید جزو دستگاه‌های ت‌گذار تلقی شود و یا جزو دستگاه‌های اجرایی. روشن است که بر طبق تعریف و تقسیم‌بندی رایجی که در لایحه‌ی بودجه منظور شده است، به رغم رسالت و ماموریت جهاددانشگاهی و وظایفی که بر مبنای آنها بر عهده دارد، این نهاد در جایگاه دستگاه ت‌گذار قرار داده نمی‌شود (که قرار داده نشده است) و صرفاً یک دستگاه اجرایی محسوب می‌گردد.
تاملی در رسالت و ماموریت جهاددانشگاهی و وظایف و عملکرد این نهاد و مروری بر اسامی دستگاه‌های 62 گانه ت‌گذار بودجه 1399، بخوبی نشان می‌دهد که جهاددانشگاهی بدلیل ماهیت علمی و فرهنگی خاص خود، به تنهایی در ذیل هیچکدام از دستگاه‌های پشتیبان مذکور نمی‌تواند قرار گیرد. ضمن آنکه با نگاهی به لیست دستگاه‌های موجود ت‌گذار، میتوان سه دستگاه را با جهاددانشگاهی (آنهم به شکل بخشی) مرتبط دانست: نهاد ریاست جمهوری (تا حدی به لحاظ مدیریتی و وجه اتصال به دولت)، معاونت علمی و فناوری و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (به لحاظ موضوع پژوهش و تجاری‌سازی تحقیقات). این دستگاه‌ها نیز با توجه به ماموریت و شرح وظایفشان در نهایت می‌توانند بعنوان ناظر فعالیتهای تحقیقات و فناوری و نوآوری جهاددانشگاهی عمل نمایند. نگاهی به تصمیمات راهبردی کشور در تشکیل «شورای عتف» که معاون علمی و فناوری، و وزیر علوم، تحقیقات و فناوری عضو آن هستند نشانگر آنست که هیچیک از دستگاه‌های مذکور نمی‌توانند به تنهایی در جایگاه ت‌گذاری برای جهادانشگاهی قرار بگیرند. از منظر ماموریت فرهنگی جهاددانشگاهی نیز هیچیک از دستگاه‌های مذکور ماهیت و جایگاه دستگاه ت‌گذار در این بخش را ندارند. دستگاه‌های دیگر مانند وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در سطحی قرار ندارند که بتوانند نقش دستگاه ت‌گذار برای فعالیت های جهاددانشگاهی در حوزه‌ی فرهنگ را بر عهده گیرند.
یکی از دلایل بروز این ناهمگونی عدم انتخاب شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان دستگاه ت‌گذار است که از سوی سازمان برنامه و بودجه مورد غفلت قرار گرفته است. این در حالی است که شورای عالی انقلاب فرهنگی بلحاظ جایگاه در نظام ت‌گذاری و برنامه‌ریزی کشور، مرجع عالی سياستگذاري، تعیین خط مشی، تصمیم‌گیری و هماهنگی و هدایت امور فرهنگی، آموزشی و پژوهشی کشور در چارچوب سياستهاي کلی نظام محسوب میشود و تصميمات و مصوبات آن لازم‌الاجرا و در حکم قانون است.
طبق نقشه جامع علمی کشور نیز، سياستگذاري و تصميم‌گيري کلان و راهبردي نظام علم و فناوري، روزآمدسازی و اجرایی کردن نقشه‌ی جامع علمی کشور و ارزیابی و نظارت بر حسن اجرای آن، ت‌گذاری کلان برای همکاریهای بین‌المللی در عرصه‌ی علم و فناوری و تصویب اسناد ملی فناوریهای اولویت‌دار نیز بر عهده‌ی شورای عالی انقلاب فرهنگی است که با سازوکار مورد نظر شورا انجام می‌گیرد. در این راستا و به منظور تهیه و تصویب و ابلاغ تهای اجرایی، طراحی سازوکار تحقق اهداف نقشه و اصلاح ساختارها و فرآیندهای مربوطه، هماهنگی و انسجام بخشی در اجرای نقشه‌ی جامع علمی و نظارت بر حسن اجرای آن، "ستاد راهبری اجرای نقشه‌ی جامع علمی کشور" در ذیل شورای عالی انقلاب فرهنگی تشکیل گردیده است که معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری و وزیر علوم، تحقیقات و فناوری عضو آن هستند.
جهاددانشگاهی در نقشه جامع علمی کشور عهده دار چهار وظیفه کلان از جمله ایجاد و اداره مرکز ملی تحقيقات کشور شده است. لذا جهاددانشگاهی علاوه بر آنکه یکی از نهادهای وابسته به شورایعالی انقلاب فرهنگی محسوب میشود از منظر تعریف دستگاه ت‌گذار نیز باید در ذیل شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار گیرد.
موارد فوق و تامل در نتایج عملی که در نظرنگرفتن شورایعالی انقلاب فرهنگی در لایحه بودجه به عنوان دستگاه ت‌گذار، برای ت‌گذاری علم و فرهنگ در سطح کلان اجرایی کشور ایجاد می‌کند و همچنین به لحاظ اثراتی که این امر در ت‌گذاری فعالیتهای جهاددانشگاهی و نیز جایگاه و ارتباطات آینده تشکیلاتی این نهاد می‌تواند داشته باشد، موضوعات مهمی هستند که لازم است جهادگران عزیز، نسبت به آنها و سرنوشت آینده این نهاد غفلت نورزند و با بحث و گفتگو و اظهارنظر و همفکری در این زمینه، نسبت به رفع این نقص و حفظ جایگاه رفیع جهاددانشگاهی، مدیریت این نهاد را یاری رسانند.
من الله التوفیق و علیه التکلان
دستگاه ,بودجه ,ت‌گذار ,جهاددانشگاهی ,کشور ,دستگاه‌های ,دستگاه ت‌گذار ,انقلاب فرهنگی ,سازمان برنامه ,عالی انقلاب ,شورای عالی ,عالی ان منبع
درباره این سایت